Wpływ promieniowania słonecznego na skórę
Nie od dziś wiadomo, że jesteśmy codziennie narażeni na słońce, nawet zimą. Pomimo tego że promieniowanie UVB dociera do skóry w mniejszym stopniu i penetruje słabiej, jest w stanie wyrządzić wiele szkód, w tym raka. UVA przechodzi głęboko w skórę, jednak przenosi mniej energii i w mniejszym stopniu odpowiada za nowotwory.
To jak bardzo promieniowanie słoneczne wpływa na nasze zdrowie zależy m.in. od fototypu oraz stopnia promieniowania.
Promieniowanie UV a wygląd skóry
Jeśli chodzi o skórę, promieniowanie UV powoduje rozpad i zatrzymanie syntezy kolagenu. Kliniczne oznaki fotostarzenia obejmują zmarszczki, przebarwienia, szorstką skórę, suchość i bladość skóry, guzy i guzki, głębokie bruzdy, ciężką atrofię, teleangiektazje, wiotkość, rogowacenie łojotokowe, elastozę słoneczną (nagromadzenie materiału elastynopodobnego), plamicę, zmiany przedrakowe, raka skóry i czerniaka. Promieniowanie UVA dociera do warstwy brodawkowej i siateczkowej skóry właściwej, gdzie wpływa m.in. na fibroblasty, komórki dendryczne, limfocyty T, granulocyty.
Promieniowanie UV wpływa na cały organizm
Bezpośrednim skutkiem ekspozycji na promieniowanie UVB jest produkcja wolnych rodników. Samo promieniowanie lub właśnie ROS prowadzą do uszkodzenia DNA, immunosupresji i stanów zapalnych. Dodatkowo dochodzi do denaturacji błon komórkowych, uwalniane są mediatory zapalne, pojawia się rumień. Promieniowanie UVA prowadzi do rumienia natychmiastowego, czyli ta fala jest odpowiedzialna za zaczerwienienie podczas opalania.
Promieniowanie UV bezpośrednio i poprzez wolne rodniki uczestniczy w trzech etapach procesu rakotwórczego. Podczas inicjacji powoduje uszkodzenie genetyczne poprzez bezpośredni wpływ na DNA lub poprzez aktywację innych czynników. Na etapie promocji sprzyja namnażaniu złośliwych komórek poprzez hamowanie mechanizmów kontroli immunologicznej i promowanie niestabilności genomu. Wreszcie, przyspiesza rozprzestrzenianiu się komórek nowotworowych.
Promieniowanie UV, szczególnie UVB, zmienia DNA, prowadząc tworzenia par tyminy i dimerów pirymidyny, generuje ROS . Pary tyminy wpływają na gen nowotworowy p53. Zmutowany gen pojawia się w skórze i dochodzi do uszkodzenia słonecznego, rogowacenia słonecznego i raka.
Mitochondria, czyli nasze bioreaktory energii, odgrywają bardzo dużą rolę w procesach utleniania. Mitochondrialne DNA zbiera informacje o mutacjach powodowanych przez UV, dochodzi do zmniejszenia zużycia tlenu i produkcji ATP (energii), co wpływa na pracę całego organizmu, w tym podziały komórkowe. Ogólna dysfunkcja mitochondriów, oprócz wyczerpania wymaganej energii komórkowej, takiej jak ruchliwość i naprawa DNA, zwiększa poziom stresu oksydacyjnego na skutek wytwarzania ROS w kompleksach mitochondrialnych.
Procesy zapalne
Promieniowanie UV indukuje geny prozapalne, które są ważnym mediatorem fotostarzenia. Mediatory zapalne są uwalniane z keratynocytów, fibroblastów, komórek nowotworowych, leukocytów i wyściółki śródbłonkowej naczyń krwionośnych. Proces zapalny wyzwala wolne rodniki oraz reaktywne formy azotu. Prowadzi to do wytworzenia związków, które mieszają w naszym DNA. System naprawczy DNA szwankuje i wszystko sprzyja namnażaniu się komórek nowotworowych.
Osoby z obniżoną odpornością są jeszcze bardziej narażone na promieniowanie UV. Okazuje się, że nie tylko grypa, czy koronawirus są groźne. Nadmiar słońca osłabia komórki Langerhansa, czyli mediatory odporności w skórze. Prowadzi to do powstawania zmian patologicznych, i ostatecznie do nowotworów.
Czy promieniowanie UV nas zabija?
Nie bój się, racjonalna ekspozycja na słońce Cię nie zabije! Istnieje system naprawy DNA, który wymienia wadliwą zasadę, lub cały aminokwas. Bardzo ważny jest również Twój udział w walkę z wolnymi rodnikami. Tutaj właśnie sprawdzą wszystkie kosmetyki antyoksydacyjne. Najważniejsze jednak pozostają kremy z filtrem. Zwłaszcza, że promieniowanie UV wpływa na cały organizm i może nieźle namieszać. Przecież zawsze lepiej zapobiegać niż leczyć! O tym jak działają substancje przeciwsłoneczne oraz jak promieniowanie penetruje naszą skórę, możesz przeczytać tutaj
Literatura
Bosch R., Philips N., Suárez-Pérez J.A., Juarranz A., Devmurari A., Chalensouk-Khaosaat J., et al. Mechanisms of Photoaging and Cutaneous Photocarcinogenesis, and Photoprotective Strategies with Phytochemicals Antioxidants 2015; 4(2): 248–68.
Pandel R. D., Poljšak B., Godic A., Dahmane R. Skin photoaging and the role of antioxidants in its prevention. 2013, ISRN Dermatol, 12
Biotechnologia Kosmetyczna 